Cümlenin Öğeleri Konu Anlatımı

Cümle bir duyguyu, olayı, düşünceyi ya da haberi anlatan sözcüklerden oluşmuş birimlere denir. Bir araya gelerek oluşan sözcüklerin her birine öğe denir. Öğeler yaptıkları göreve göre farklı farklı adlandırılır. Buna göre de temel, yardımcı ve ara öğeler olarak üç başlık altında incelenirler.

Özne, özne cümle içerisinde temel öğelerden biridir. Yani cümle için özne gereklidir. Eylemi, durumu yapan veya cümle içinde olayı karşılayan sözcük özne olarak kabul edilir. Özne kendi içinde gizli özne, gerçek özne ve sözde özne olarak üç bölüme ayrılır. Cümle içinde özneyi bulmak için yükleme kim? Ya da ne? Soruları sorulur. 'Ne?' sorusu nesneye de cevap verdiği için özne ile karıştırmamak gerekir. Özne olan ne? Sorusunun cevabı olur.

Örnek

Gençler bir arada top oynuyorlar. (Kimler oynuyorlar? Gençler, gerçek özne)

Yarın geleceğini söyledi. (Kim söyledi? O, gizli özne)

Bu konu anlaşılmadı. (Ne anlaşılmadı veya anlaşılmayan ne? Bu konu, sözde özne)

Ben size söz verdim. (Kim söz verdi? Ben, gerçek özne)

Saat sekiz gibi gidecekler. Kimler gidecekler? Onlar, gizli özne)

Yüklem, yüklem cümle içindeki eylemin kendisidir. Eylem gibi yargıyı ve olayıda bildirirler. Cümlenin öğeleri içinde temel öğeler arasında yer alır. Çünkü yüklem olmadan cümle olmaz. Yüklem cümle içinde kullanılırken çeşitli çekim ekleri alır. Yüklemler tek bir sözcükten ya da birden fazla sözcüğün bir araya gelmesiyle oluşan sözcük gruplarıyla oluşabilir. Yüklemi bulmak için cümleye sorulan belli bir soru yoktur.

Örnek

Annemin çantası odanın içindeymiş. (Odanın içindeymiş, yüklem)

Bende sizinle geleceğim. (Geleceğim, yüklem)

Onlar resim yapıyorlar. (Yapıyorlar, yüklem)

Herkes düğüne gitti. (Gitti, yüklem)

Babası oğlunu çok merak ediyordu. (Merak ediyordu, yüklem)

Nesne, nesne cümlenin yardımcı öğeleri arasında yer alır. Öznenin yaptığı işten etkilenen sözcükler cümlenin nesnesi olurlar. Yüklemi geçişli olan cümlelerde nesne yer alır. Nesne öğeleri kendi içinde belirtili ve belirtisiz olarak iki kısımda incelenirler. Cümleye sorulan ne? Neyi? Kimi? Sorularına cevap veren sözcük ya da sözcük grupları nesne olarak kabul edilir. Cümleye sorulan nesne sorusu ne? Sorusuna cevap veriyorsa bu belirtisiz nesne olur. Ancak neyi? Ya da kimi? Sorusuna cevap verirse bu nesne belirtili nesne olarak kabul edilir.

Örnek

Bugün seni çok aradım. (Kimi aradı? Seni, belirtili nesne)

Kadının elinde bir kutu vardı. (Kadının elinde ne vardı? Bir kutu, belirtisiz nesne)

O resmi mutlaka görmeliyim. (Neyi görmeliyim? O resmi, belirtili nesne.

Gelirken ona pasta aldım. (Ne aldım? Pasta, belirtisiz nesne.

Dolaylı tümleç, dolaylı tümleç cümlenin yardımcı öğeleri arasında yer alır. Yaklaşma, bulunma, uzaklaşma bildiren veya cümleyi yer olarak tamamlayan kelimelerden oluşurlar. -e, -de veya -den gibi ekler alırlar. Dolaylı tümleçleri bulmak için cümleye kime, kimde, kimden, neye, nereye, nereden gibi sorular sorulur.

Örnek

Odanın içine geçip, resimi aradım. (Neyi aradın? Resimi, dolaylı tümleç.

Seninle okulda görüşeceğiz. (Nerede görüşecekler? Okulda, yer tamamlar ve dolaylı tümleç kabul edilir.

Zarf tümleci, zarf tümleci yine cümlenin yardımcı öğelerinden biridir. Yükleme sorulan nasıl ne zaman, niçin, niye, neden veya ne kadar? Gibi sorulara cevap verirler. Cümle içinde yön, zaman veya neden bildirerek yüklemi tamamlarlar. Bazen -e, -de ve -den hal ekini alırlar. Fakat dolaylı tümleçten farkları yer değil de durum veya zaman bildirmeleridir. Bu yüzden bu ekleri alan zarf tümleci cümle içinde bu ayrıntı dikkate alınarak ve karıştırılmadan bulunmalıdır.

Örnek

Annem bugün gelmedi. (Annen ne zaman gelmedi? Bugün, zarf tümleci.

Ali durmadan ders çalıştı. (Ali nasıl ders çalışıyordu? Durmadan, zarf tümleci.

Yukarı bakma sakın. (Nereye bakma, yukarı, zarf tümleci (Yukarıya olup, -e hal eki alsaydı dolaylı tümleç olurdu.

Not, birçok kaynak kitaplarda veya farklı yerlerde denk geldiğiniz edat tümleci olan cümlenin öğesi yine zarf tümleci olarak kabul edilebilir.

Son Güncelleme : 21.01.2024 03:54:08

Cümlenin Öğeleri Konu Anlatımı ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz.

3 Sınıf Konu Anlatımı

3 Sınıf Konu Anlatımı; İlkokul derecesi olan 3. Sınıf öğrencilerine temel dersler olarak Türkçe, Matematik, Fen bilgisi, Hayat bilgisi ve İngilizce dersleri verilmektedir. 3. Sınıf öğrencileri bazı dersleri son olarak görmüş oluyor bu sınıf derecesin...

Zamirler Konu Anlatımı

Zamirler konu anlatımı, Türkçe'nin temel konularından bir tanesidir. İlerleyen konuları iyice kavrayabilmek ve birbiri ile bağdaştırıp mantığa oturtabilmek adına zamirler konu anlatımını bilmek oldukça önemlidir.Zamir: Bir diğer adı 'adıl' olan zamir...

9 Sınıf Biyoloji Konu Anlatımı

9. Sınıf biyoloji konu anlatımı konuları içerisinde pasif taşıma, aktif taşıma, koloniler, canlıların sınıflandırılması, bakteriler, hormonlar gibi konular yer alır. 9. Sınıf biyoloji konu anlatımı konuları içerisinde en önemli olan konular organelle...

Bağlaçlar Konu Anlatımı

Bağlaçlar konu anlatımı, kendi başlarına bir anlam ifade etmeyen, özellikle kullanıldığı cümlelerde söz ve söz öbeklerini birbirine bağlayan sözcüklerin tümüne denilmektedir. Bağlaçlar konu anlatımı kapsamında bağlaçlar edatlardan değişik olarak cüml...

İstatistik Konu Anlatımı

İstatistik Konu Anlatımı, günlük hayatımızda basit işlemlerden zor işlemlere kadar her alanda kullanılan bir konudur. İstatistikte verileri grafiklerle göstermek çok önemlidir. Bu grafikler arasında çizgi grafiği, sütun grafiği ve daire grafiği bulun...

Tarih Konu Anlatımı

Tarih konu anlatımı, tarihte ilk Türk devletleri denince akla önce Asya ve Avrupa'da kurulan devletler gelmektedir. Karadeniz'in kuzey kısmından Tuna nehrine kadar uzanan bölgede yaşayan halk İskitlerdir.Asya Hun imparatorluğu, Mete han zamanında en ...

9 Sınıf Coğrafya Konu Anlatımı

9. Sınıf coğrafya konu anlatımı içerisinde anlatılan konu başlıkları doğa ve insan, harita bilgisi, coğrafi konum kavramları, saat dilimleri, tarih değiştirme çizgisi, zaman problemleri, dünyanın şekli ve hareketleri, mevsimler ve özellikleri, atmosf...

Kesirler Konu Anlatımı

Kesirler konu anlatımı, matematiğin önemli konularından biridir. 4 ve 5. Sınıf matematik müfredat konularından olup birikimli olarak devam etmektedir. İleride çeşitli işlemlerde öğrencilerin karşılarına çıktığından iyice öğrenilmesi şart olan konular...

Doğruda Açılar Konu Anlatımı

Doğruda açılar konu anlatım, nokta konusu ile başlar ve geometrinin temel konularından biridir. Doğruda açılar konusu özellikle lise derslerinde ayrıntılı bir şekilde okutulmaktadır. O zaman nokta bir doğruyu oluşturan başlangıç büyüklüğü olmayan olu...

7 Sınıf Fen Konu Anlatımı

7 sınıf fen konu anlatımı, vücudumuzdaki sistemler konusu, sindirim sistemi ağızda başlar ve anüste son bulur. Sindirim sistemi organları ağız, yutak, yemek borusu, mide, ince bağırsak, anüsten meydana gelir. 7 sınıf fen konu anlatımı içinde yer alan...

Yazım Kuralları Konu Anlatımı

Yazım kuralları konu anlatımı, yazım kuralları kişilerin yazılarda daha anlaşılır ve benimsenen bir dil kullanmaları için geniş kapsamlı bir konudur. Yazım kuralları konu anlatımı birçok kaynak kitaplarda farklı şekillerde yer alır. Örnekler vererek ...

9 Sınıf Edebiyat Konu Anlatımı

9. Sınıf edebiyat konu anlatımı konuları sözel konular olduğu için öğrenciler tarafından sevilen konulardır. Özellikle günlük hayatta var olan edebiyat çok ilgi çekmektedir. 9. Sınıf edebiyat konu anlatımı konuları içerisinde güzel sanatlar ve edebiy...

Sitede yer alan haber ve içeriklerin tüm hakları saklıdır ve buradaki bilgiler sadece bilgilendirme amaçlı olup, kullanımına, uygulanmasına, satın alınmasına, delil gösterilmesine veya tavsiye edilmesine aracılık etmez. Sitemizdeki bilgiler, hiç bir zaman kesin bilgi kaynağı olmayıp, kullanıcılar tarafından eklenmiştir veya yorumlanmıştır. Buradaki bilgiler sitemizin asıl görüşlerini içermeyebileceği gibi hiçbir taahhüt ve tavsiye yerine de geçmez.
Şubat - 2024

Cümlenin Öğeleri Konu Anlatımı

Cümlenin öğeleri konu anlatımı ve örnekleri