Dalgalar konu anlatımı içerisindeki ilk dalga konusu yay dalgalarıdır. Yay dalgaları ikiye ayrılır: Enine dalgalar; atmanın titreşim doğrultusu ile yayılma doğrultusu birbirine dik olan dalgalardır. Yukarı yönde çekilip oluşturulan bir atmanın titreşim yönü ile ilerleme yönü birbirine diktir. Boyuna dalgalar; yayılma doğrultusu ile titreşim doğrultusunun birbirine paralel olduğu dalgalara denir.

Doğrusal su dalgalarının düzlem engele yansıması, ışığın düzlem aynada yansımasıyla benzerlik gösterir. Doğrusal su dalgalarının çukur engelden yansıması çukur aynaya paralel gelen ışının yansımasına benzer. Odak noktası F ilan çukur engele gelen doğrusal dalgalar yansıdığında odaktan toplanır. Daha sonra yayılır. Dairesel dalgalar tümsek engelde, engelin odağı ile tepe noktası arasındaki bir noktadan geliyormuş gibi yansır. Kaynak merkezde ise dairesel su dalgaları çukur engelden yansıdıktan sonra merkezde toplanacak şekilde yansır. Şu dalgalarının yayılma hızları bulundukları ortama göre değişir. Şu dalgalarının hızı derinlikle doğru orantılıdır.

Ses dalgaları mekanik dalgalardır. Mekanik dalgaların yayılabilmesi için maddesel bir ortama ihtiyaç olduğundan ses dalgaları boşlukta yayılmaz. Ses dalgaları boyuna dalgalardır. Boyuna dalgalar titreşim doğrultusu ile ilerleme doğrultusu birbirine paralel olan dalgalardır. Sesin kaynağından uzaklaştıkça sesin şiddeti azalır. Kaynaktan uzaklaştıkça ses dalgalarının genliği küçülür ve dalga sönümlenir. İnsanların işitebildikleri en küçük ses 0 dB'dir. Konuşmalarda sesin şiddeti 30-60 dB arasındadır. 60 dB'den fazla sesler bizi rahatsız eder. Sesin şiddeti, yüksekliği ve tınısı seslerin birbirinden farklı olduğunu gösteren özelliklerdir. Sesin tınısı, kaynakların tanınmasını ve ayırt edilmesini sağlar. Sesin frekansı, ortamdan bağımsızdır. Frekans kaynağa bağlıdır. Ortamın sıcaklığı arttığında sesin yayılma hızı artar.

Dalgalar konu anlatımı içerisindeki son dalga konusu deprem dalgalarıdır. Yer kabuğu içindeki kırılmalar nedeniyle anı olarak ortaya çıkan titreşimlerin, dalgalar hâlinde yayılarak geçtikleri ortamları ve yer yüzeyini sarsmasına deprem denir. Dört çeşit deprem dalgası vardır: P dalgaları; kayıtlara ulaşan ilk deprem dalgasıdır. Hızı, yerkabuğunun yapısına göre 1,5 km/s ile 8 km/s arasında olabilir. Tanecik hareketleri, yayılma doğrultusuna paraleldir. Yayılma sırasında kayaları ileri geri iterek dalgaların ilerleyiş yönüne paralel hareketlilik sağlarlar. Boyuna dalgalardır. S dalgaları; kayıtlara ikinci ulaşan dalgalardır. Hızı P dalgasının hızına göre değişir ve yaklaşık 1km/s ile 6,4 km/s arasındadır. Tanecik hareketleri yayılma doğrusuna dik veya çaprazdır. Enine dalgalardır. Love dalgası; yüzey dalgalarının en hızlısıdır. Yeri yatay düzlemde hareket ettirir. Rayleigh dalgası; bir okyanus veya bir gölün üstünde yuvarlanan dalga salınımına benzer bir şekilde yeryüzünde hareket eder. Deprem sırasında hissedilen sarsıntıların çoğu bu dalgadan kaynaklanır.

0 Yorum Yapılmış "Dalgalar Konu Anlatımı"
Kayıtlı yorum bulunamadı ilk yorumu siz ekleyin