9. Sınıf edebiyat konu anlatımı konuları arasındaki en önemli konulardan biri âşık tarzı halk edebiyatıdır. İslamiyet'in türkler arasında yayılmaya başlamadan önce başlamıştır. Aşık tarzı halk edebiyatı genellikle "aşık" adı verilen sazlarıyla yazdıklarını besteleyip köy köy gezen ozanlar icra etmiştir. Hece ölçüsü kullanılmıştır. Dili oldukça sadedir. Nazım birimi dörtlüktür, yarım kafiye kullanılmıştır. Son dörtlükte şairin mahlası yani takma adı kullanılır. Aşk, ölüm, gurbet, ayrılık konuları çok sıklıkla işlenmiştir. Coşkulu, lirik bir söylenişi vardır.

Koşma: Aşk, ayrılık, gurbet, sevgi, doğa, yiğitlik gibi konuların işlendiği bir nazım biçimidir. 11'li hece ölçüsü ile yazılır. 3-6 dörtlükten oluşur. Dili sadedir. Kafiye düzeni "abab, cccb, dddb" şeklindedir. Son dörtlükte şairin mahlası yani takma adı bulunur. Koşmanın barındırdığı konularına göre "güzelleme, koçaklama, ağıt, taşlama" adlı türleri vardır. Güzelleme; insan ve doğa sevgisinin lirik bir edayla işlendiği koşmalara denir. Koçaklama; savaş, yiğitlik, kahramanlık gibi konulara yer veren koşmalara denir. Ağıt; ölen kişinin arkasından duyulan hüznün ve onun yaptığı iyiliklerin yer aldığı koşmalardır. Taşlama; toplumun ya da bireylerin aksayan yönlerini eleştiren koşmalara denir.

Varsağı: Toros Dağları ve Adana çevresinde bulunan "varsak" boylarının söyledikleri türkülere denir. Kafiye düzeni abab, cccb, dddb şeklinde uyaklanmıştır. 4+4 şeklinde 8'li ölçüyle söylenir. Bre, behey, hey nidaları oldukça fazla kullanılmıştır. En az 3 en fazla 5 dörtlükden meydana gelir. Konu olarak hayattan ve kaderden şikâyet gibi konular işlenir.

Semai: Koşma ile aynı konular işlenebilir. Kafiye düzeni koşma ile aynıdır. 4+4=8'li ölçüyle yazılır. 3-5 dörtlükten oluşur. Koşmadan söyleyişi, dörtlük sayısı ve ölçüsü bakımından ayrılır.

Destan: 6+5'li hece ölçüsüyle söylenir. Halk edebiyatının en uzun nazım biçimidir. Kendine özgü bir söylenişi vardır. Kafiye düzeni koşma ile aynıdır. İsyan, kıtlık, savaş, hastalık gibi toplumsal konular işlendiği gibi bireysel konuların işlendiği destanlar da mevcuttur. Dörtlük sayısında sınırlama yoktur.

9. Sınıf edebiyat konu anlatımı konuları içerisinde yer alan anonim halk edebiyatı, âşık tarzı halk edebiyatına göre anonimdir, yani sahibi belli değildir. Halkın ortak malı olan ürünlerden oluşur. Dili sade, akıcı bir halk Türkçesidir. Şiirlerde hece ölçüsünün 7'li, 8'li, 11'li kalıpları ağırlıklı olarak kullanılır. Şiirlerinin nazım birimi dörtlüktür. En çok yarım kafiye kullanılmıştır. Bazı manilerde cinaslı kafiye görülür. Ölüm, aşk, tabiat sevgisi, ayrılık acısı, özlem, yiğitlik, toplumsal aksaklıklar gibi konular işlenir. Sözlü geleneğe dayanır.

Türkü: Kendine özgü bir ezgi ile söylenen nazım biçimidir. Genellikle söyleneni belli değildir, anonim olmayanlar da zamanla ortaya çıkmıştır. Aşk, ayrılık acısı, hasret, gurbet özlemi, sevgi, sevgilinin güzelliği gibi konulara yer verilir. Türküler 8'li (4+4) veya 11'li (4+4+3) hece ölçüsüyle söylenebilir.

0 Yorum Yapılmış "9 Sınıf Edebiyat Konu Anlatımı"
Kayıtlı yorum bulunamadı ilk yorumu siz ekleyin